«Quizais sexamos nós as últimas xeracións que teñamos oportunidade de ver rastros e pegadas, de escoitar testemuños das cousas que os maiores contan con nostalxia» – Sonia María García García

En Ferramulín, a rede eléctrica xeral non chegou ata ben entrados os anos sesenta, ata entón tiveron que arranxarllas co seu propio enxeño e esforzo para alumarse. Segundo González López e Guillermo López López viviron unha verdadeira odisea no inverno de 1957 para dotar ao seu pobo de enerxía eléctrica.

Xunto con outros veciños que respondían os nomes de Dositeo, Paco, Felicitas e Domingo -uns faleceron e outros se foron a vivir a outros lugares- transportaron un xerador nun carro de bueyes desde Pedrafita do Cebreiro ata Ferramulín, nunha dura viaxe de 24 horas. O xerador, duns douscentos quilos, foi adquirido xunto con algúns materiais complementarios a un veciño de Lugo que naquela época instalou outras máquinas semellantes en diversos lugares da serra de Ou Courel.

Os veciños de Ferramulín soamente lembran que se chamaba Dositeo. Este só puido achegarse ata Ou Cebreiro e alí deixoulles a carga. O resto do traxecto fíxose por carreiros agrestes e empinados, cun ímprobo esforzo e a axuda de tres parellas de vacas.

Segundo e Guillermo lembran que o carro non puido atravesar un arroio coa súa pesada carga e tiveron que pasalo aos ombreiros eles mesmos, utilizando unha escaleira de man. Tras aquela esgotadora peripecia, o xerador chegou finalmente a Ferramulín e foi instalado nun vello muíño, cuxa roda se aproveitou para poñer en marcha o mecanismo.

Con todo, non terminaron aí as dificultades, xa que durante o período de estiaxe as augas do río Selmo non levaban suficiente caudal para facer funcionar o xerador eléctrico. En tales ocasións houbo que utilizar o motor dunha malladora para que o pobo tivese luz. A situación melloraba notablemente ao chegar as crecidas do inverno, tanto que mesmo había veciños que non se molestaban en apagar as lámpadas cando se ían a durmir. A subministración de enerxía era gratuíto para todos os habitantes do pobo. Ferramulín, que conta hoxe con dezaseis veciños, tiña entón catorce casas con cinco ou seis persoas en cada familia.

Texto: Carlos Rueda, La Voz de Galicia, 9 de outubro do ano 2000.
Fotografías: Roberto Rey, realizadas con Sony A7III + Objetivo Samyang 50 mm f1.4 AF EF.
Localización: Ferramulín, Hórreos (San Pedro), Folgoso do Courel, Lugo
Coordenadas: 42º 34′ 31.0″ N – 7º 03′ 15.0″ W

Lonzana regueira, lúa do pinouco, sequeiros, pincheiras, muiños e soutos.

Lume na lareira, vento do Coutomistura de terra, pedra e soño.

Un río loitando, o canto dun pobo, as cumes vixian as neboas no outono.

Non é meu fogar, máis moito asemella, lembranza de xentes, camiños e festas.

Xa sabes rapaza, se ti queres vir,vereite na feira de Ferramulín.

[Teixo]